فشار خون بالا یکی از بیماریهای خطرناک تهدیدکننده حیات است که در دنیای شلوغ و پراسترس امروزی بیماران بسیاری را درگیر کرده است. این بیماری در بیماران مختلف علل گوناگونی دارد که بعضی قابل پیشگیری و بعضی غیر قابل پیشگیری می باشند. با توجه به شیوع بالای پر فشاری خون در جامعه بسیاری از بیماران به شکلهای مختلف از شانس حل این مشکل با کمک طب سوزنی (اکیوپانکچر) جویا میشوند. بنابراین بر آن شدیم با نوشتن مقاله ای کوتاه به این پرسشها پاسخ دهیم.
طب سوزنی با سابقه چندین هزار ساله، درمانی مطمئن، کم خطر و قابل دسترسی برای بسیاری از بیماریها ارائه میکند. این بیماریها شامل بیماری های مزمن و سیستمیکی مانند پرفشاری خون نیز می گردد. در بسیاری از کتب تاریخی طب سوزنی روشها و پروتوکل های ویژه ای برای درمان آنچه امروزه پرفشاری خون می نامیم پیشنهاد شده است و اثربخشی بسیاری از این روشها با کمک روشهای علمی سنجیده شده و نتایج رضایت بخشی از درمان در مقالات علمی به چاپ رسیده است (فهرست تعدادی از این مقالات در پایان همین نوشتار در دسترس است). با این وجود پیش از آغاز به درمان بیماری پرفشاری خون توسط طب سوزنی (اکیوپانکچر) توجه به نکات زیر ضروری است:
- درمان بیماریها با کمک طب سوزنی مستلزم مراجعه منظم و گاه طولانی مدت بیماران به کلینیک های ارائه دهنده خدمات می باشد. عدم نظم کافی در مراجعه می تواند باعث شکست درمان شود. در مقایسه، طی روند معمول درمان پرفشاری خون پس از تعداد اندکی مراجعه به همکاران پزشک عمومی یا متخصصان داخلی و قلب و عروق و تجویز و تنظیم میزان دارو اثر درمانی نسبتا پایداری ایجاد می شود. از آن پس با تهیه مستمر دارو و تنظیم دوره ای دوز دارو هر چند سال یک بار، بیماری تا مدت ها قابل کنترل خواهد بود. بر این اساس درمان دارویی برای بیماران راحت تر است.
- درمان پر فشاری خون با کمک طب سوزنی نیاز به تعداد نسبتا زیادی جلسات درمانی دارد. با توجه به هزینه هر جلسه درمان، هزینه نهایی درمان با این روش به مراتب بیشتر از دارو درمانی است. هرچند پس از چند ماه اول درمان تعداد جسات مورد نیاز کمتر است و هزینه کاهش چشمگیری می یابد در حالی که دارو درمانی تقریبا همیشگی بوده و هزینه دارو ها که گاه وارداتی است ضربدر تعداد سالهای نیاز به درمان هزینه نهایی سنگینتری را به بیماران تحمیل می نماید. با این وجود از آنجا که متأسفانه اکثر شرکت های بیمه گر هزینه های درمان با طب سوزنی را تقبل نمی نمایند، بیماران در بیشتر موارد نسبت به هزینه درمان با طب سوزنی شاکی خواهند بود.
- طب سوزنی تنها بر اساس اصول طب چینی و با استفاده از سوزن های یکبار مصرف انجام می شود و تجویز و مصرف هیچگونه دارویی در این روش دخیل نیست. بر این اساس خطر تداخلات دارویی و بسیاری عوارض جانبی که در درمان معمول مطرح است در درمان با روش طب سوزنی وجود ندارد. این مسأله باعث استقبال بسیاری بیماران بویژه آنان که تداخلات و عوارض جانبی را تجربه کرده اند به روشهای کم خطر تر مانند طب سوزنی می گردد.
- بر خلاف دارودرمانی که به صورت روزانه و روزی چند بار به مدت اکثرا مادام العمر انجام میشود، طب سوزنی برنامه متغیری داشته و به صورت معمول دو تا سه بار در هفته به مدت سه تا ده هفته و سپس یک بار در هفته به مدت یک تا دو ماه و پس از آن دوره های یک تا سه جلسه ای هر شش ماه تا دو سال انجام میشود. موفقیت درمان در چنین برنامه متغیری نیازمند پیگیری بیمار و سنجش مداوم فشار خون در منزل است. اگر بیماران حاضر به همکاری در این حد باشند نتیجه درمان اکثراً قابل توجه خواهد بود.
بر این اساس درمان پرفشاری خون با کمک طب سوزنی تنها به بیمارانی توصیه می شود که
- به هر دلیل قادر به کنترل فشار خون توسط دارو درمانی موجود نبوده یا عوارض شدید و خطرناک دارو های کاهنده فشار خون را تجربه کرده اند.
- فشار خون متغیر و غیر قابل کنترل داشته که در صورت مصرف معمول داروهای موجود دچار افت های دوره ای فشار خون می گردند.
- دچار پر فشاری خون عصبی بوده و به طور معمول بر اثر استرس و فشار های عصبی دچار افزایش ناگهانی فشار خون می گردند.
- قادر به مانیتورینگ و سنجش فشار خون به صورت مرتب، مطمئن و قابل اعتماد در منزل و محل کار باشند.
- امکان مراجعه منظم به کلینیک های طب سوزنی و حضور در این کلینیک ها در طی زمان درمان را دارند.
دکتر مهدی قائمی نیا
کلینیک طب سوزنی شیراز
———————————-
منابع:
- Zheng Y, Zhang J, Wang Y, et al. Acupuncture Decreases Blood Pressure Related to Hypothalamus Functional Connectivity with Frontal Lobe, Cerebellum, and Insula: A Study of Instantaneous and Short-Term AcupunctureTreatment in Essential Hypertension. Evid Based Complement Alternat Med. Epub 2016 Sep 4.
- Gu WL, Liu CX, Wang ZR, et al. Effects of Blood Activating Wind Dissipating Acupuncture on Blood Pressure of Prehypertension Patients. Zhongguo Zhong Xi Yi Jie He Za Zhi. 2015 Nov;35(11):1318-21.
- Cheng L, Li P, Tjen-A-Looi SC, et. al. What do we understand from clinical and mechanistic studies on acupuncture treatment for hypertension? Chin Med. 2015 Nov 30;10:36.