سردرد یکی از مهمترین و شایعترین بیماریهایی است که بیشتر انسانها در دوره ای از زندگی خود به آن مبتلا می شوند. شایعترین انواع سردرد سردرد میگرنی و سردرد تنشنی یا عصبی است. در مواردی که سردرد بیش از ۱۵ روز از ماه همراه بیمار باشد به آن سردرد مزمن (chronic) و در صورت بروز بیماری در کمتر از ۱۵ روز به آن سردرد موردی (episodic) می گویند. بنا بر بعضی گزارشها بیش از ۹۰ درصد جامعه به نحوی دچار سردرد ها یا میگرن موردی هستند در حالی که شیوع سردرد مزمن حدود ۱۵ درصد است. از آنجا که تأثیر سردرد بر زندگی افراد مختلف متفاوت است و به شدت بیماری، سن، جنس، شغل، شرایط فردی و خانوادگی و … بستگی دارد، علاوه بر شیوع سردرد فاکتور دیگر مورد توجه میزان از کار افتادگی ناشی از سردرد است که بیانگر تعداد روزها و ساعاتی است که به دلیل سردرد فرد از فعالیتهای اجتماعی و فردی مانند کار و تفریح محروم شده است.

بنابر گزارشها شیوع سردرد (بویژه میگرن) چه بصورت موردی چه مزمن در بانوان حدود چهار برابر آقایان است ولی تفاوت در میزان از کار افتادگی در دو جنس بسیار کمتر است. به این معنی که اگرچه بسیاری از بانوان بنحوی دچار سردرد هستند بیشتر ایشان همچنان به فعالیتهای معمول خود ادامه میدهند ولی شدت بیماری در آقایان به حدی است که در صورت بروز، تأثیر آن بر زندگی فردی و اجتماعی فرد بسیار بالاست.

شیوع سردرد در کشورهای خاورمیانه (شرق دریای مدیترانه) شایعتر از شیوع جهانی آن است. در میان این کشورها پاکستان بیشترین شیوع سردرد را دارد و شیوع بیماری در ایران تقریبا معادل متوسط شیوع در منطقه است. شایعترین سن درگیری دردهه چهارم و پنجم زندگی است با حداکثر شیوع بین ۳۵ تا ۴۰ سالگی. هرچند در هر سنی این عارضه ممکن است رخ دهد.

با توجه به شیوع بالا و تأثیر چشمگیر بر زندگی بیماران، درمان سردرد اهمیت بسزایی دارد. در مرحله اول باید علل خطرناک بیماری مانند فشار خون بالا، افزایش فشار درون جمجمه و … را بررسی کرد. این بیماریها هرچند مسؤول درصد ناچیزی از شیوع بیماریند ولی به دلیل اهمیت حیاتی آن باید مورد توجه ویژه قرار گیرند. پس از اطمینان از عدم وجود چنین علتها درمان بیماری باید به سوی کاهش شدت و دفعات بروز سردرد و به حداقل رساندن تأثیر آن بر زندگی فردی و اجتماعی بیمار هدفگیری شود. داروهای بسیاری در بازار دارویی کشور برای این مسأله موجود می باشد که توسط همکاران محترم پزشک عمومی، متخصصان داخلی، مغز و اعصاب و … تجویز می گردد. با این وجود بسیاری از بیماران از میزان تأثیرگزاری داروها ناراضیند و گزارشهای متعددی بر عدم تحمل دارو و عوارض جانبی آنها وجود دارد.

طب سوزنی روش درمانی مؤثری برای انواع سردرد است که در درصد قابل توجهی از بیماران باعث بهبود چشمگیری در شرایط زندگی فرد می شود. مهمترین ویژگی این روش درمانی کم عارضه بودن تکنیکهای مورد استفاده و اثربخشی نسبتا سریع آن است. با این وجود در تعداد زیادی از بیماران در شروع درمان (معمولا پس از جلسه دوم یا سوم) بیمار یک حمله شدید سردرد را تجربه می کند و پس از آن بهبودی با سرعت بالایی اتفاق می افتد. توجه به این دوره کوتاه چه از طرف پزشک درمانگر چه از طرف بیمار برای حفظ روند درمان ضروری است. تکنیکهای وابسته به طب سوزنی مورد استفاده برای درمان سردرد معمولا شامل طب سوزنی معمول، اسکالپ اکوپانکچر (طب سوزنی سر)، آریکولار اکوپانکچر (طب سوزنی گوش)‌ و در برخی موارد سوجوک و رفلکسولوژی است که به نسبت نوع و شدت بیماری روش درمانی مناسب توسط پزشک انتخاب خواهد شد.

منابع:

Lipton R. et. al. A Comparison of the Chronic Migraine Epidemiology and Outcomes (CaMEO) Study and American Migraine Prevalence and Prevention (AMPP) Study: Demographics and Headache‐Related Disability. . 2016 Sep; 56(8): 1280–۱۲۸۹٫

Vosoughi K. et. al. The burden of headache disorders in the Eastern Mediterranean Region, 1990-2016: findings from the Global Burden of Disease study 2016.  ۲۰۱۹ Apr 25;20(1):40.

Wells RE. et. al. Complementary and Integrative Medicine for Episodic Migraine: an Update of Evidence from the Last 3 Years.  ۲۰۱۹ Feb 21;23(2):10.

Millstine D. et.al. Complementary and integrative medicine in the management of headache.  ۲۰۱۷ May 16;357:j1805.